AMSTERDAM - In Duitsland leefden 154 miljoen jaar geleden mini-dinosaurussen. Dat heeft de Duitse paleontoloog Martin Sander ontdekt. Met een gewicht van naar schatting een ton waren de dieren maar liefst vijftig keer zo klein als hun naaste familielid, de Brachiosaurus, schrijft Sander in een artikel dat donderdag verschijnt in het wetenschappelijke tijdschrift Nature.
De botten van de plantenetende dwergdino werden in 1998 ontdekt in een steengroeve in het noorden van het Harzgebergte. Gezien de geringe omvang van de botten gingen wetenschappers er aanvankelijk van uit dat ze van jonge dieren afkomstig waren. Na uitgebreid onderzoek door Sander, die verbonden is aan de universiteit van Bonn, bleek echter dat het ging om resten van volwassen dinosaurussen. Daarmee was duidelijk dat Sander een wetenschappelijke sensatie in handen had: verreweg de kleinste reuzendinosaurus die ooit gevonden is.
Europasaurus#
Het dier, dat Europasaurus holgeri is gedoopt, naar de vinder van hun botten, de amateur-paleontoloog Holger Lüdtke, was nauwelijks langer dan een personenauto: hooguit zo’n zes meter lang. Een dwerg in vergelijking met hun grote broer, het grootste landdier dat ooit geleefd heeft, die 45 meter lang kon worden en tot zo’n tachtig ton woog.
De verklaring voor hun geringe omvang was waarschijnlijk voedselschaarste. Delen van Duitsland lagen 150 miljoen jaar geleden onder water, ook het gebied waar de resten van de Europasaurus opdoken. Hoe meer de zeespiegel steeg, en hoe meer land onder water liep, hoe moeilijker de dinosaurussen het kregen om voldoende voedsel te vinden. De kleinere dieren hadden een betere overlevingskans, omdat ze minder voedsel nodig hadden.
Verdwerging#
Het is pas de tweede keer dat een dergelijk geval van ‘verdwerging’ bij dinosaurussen is ontdekt. Volgens Sander kan het krimpen van dieren die op eilanden leven vrij snel gaan, vaak binnen tien tot twintig generaties. Zo hebben de Engelsen ooit herten op de Shetlandeilanden uitgezet die zich in korte tijd tot dwergvormen hebben ontwikkeld.
Op eilanden in het huidige Indonesië kwamen dwergolifanten voor, die negentig centimeter groot waren. En op het eiland Flores ontdekten wetenschappers de 18.000 jaar oude botten van een menselijke dwerg. Deze zogeheten Hobbit van Flores werd slechts een meter lang.